Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết đến nay ngân sách đã tích lũy được hơn nửa triệu tỉ đồng để chi tăng lương hết năm 2026 - Ảnh: CTV

Đó là những thông tin về điều hành ngân sách nhà nước năm 2023 vừa được Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trao đổi với báo chí.

Ông Phớc nói: năm 2023, trong bối cảnh nước ta tiếp tục phải đối mặt với rất nhiều thách thức, ngành tài chính đã quản lý điều hành chính sách tài khóa mở rộng, hiệu quả.

Để chia sẻ khó khăn với người dân và doanh nghiệp, góp phần phục hồi nền kinh tế, hàng loạt chính sách miễn giảm, giãn hoãn thuế phí đã được kịp thời ban hành với quy mô lên đến khoảng 200.000 tỉ đồng.

Song tính đến chiều 28-12, tổng thu ngân sách nhà nước đã đạt 1.708.000 tỉ đồng, vượt 5,4% (ước hơn 80.000 tỉ đồng - phóng viên) so với dự toán. Ngành tài chính sẽ phấn đấu hết năm 2023 vượt thu 6% so với dự toán.

Nhờ thu ngân sách nhà nước tích cực, chúng ta đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, lạm phát tăng 3,5%, thấp hơn mục tiêu đề ra.

Ngân sách đảm bảo được nguồn thực hiện các chính sách an sinh xã hội, an ninh quốc phòng và đặc biệt bố trí được nguồn lực rất lớn cho đầu tư công, xây dựng đường cao tốc và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng trên khắp cả nước.

Ngân sách tích lũy hơn 500.000 tỉ cho tăng lương đến hết năm 2026

* Cụ thể ngân sách đã đảm bảo nguồn chi ra sao, thưa bộ trưởng?

- Trong năm 2023 chúng ta bố trí hơn 760.000 tỉ đồng, bằng 35% tổng chi ngân sách nhà nước cho đầu tư công, gấp 1,5 lần so với năm 2022 (chưa kể phần vượt thu ngân sách năm 2022).

Đồng thời, triệt để tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, rà soát, sắp xếp các nhiệm vụ chi, cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết, cấp bách, điều hành chi chặt chẽ trong phạm vi dự toán và khả năng thu ngân sách các cấp.

Đặc biệt, lũy kế hết năm 2023, ngân sách nhà nước đã tích lũy trên 500.000 tỉ đồng, đảm bảo đủ nguồn đến hết năm 2026 để tăng lương theo nghị quyết 27-NQ/TW.

* Việc chuẩn bị nguồn chi tăng lương có ý nghĩa ra sao?

- Việc này là vô cùng ý nghĩa. Bởi ba năm qua, do tác động của dịch COVID-19, kinh tế tài chính ngân sách còn khó khăn lại phải dồn sức cho phòng chống dịch nên chưa thực hiện cải cách tiền lương được.

Chính vì vậy đời sống một bộ phận cán bộ công chức gặp khó khăn. Đây cũng là tiền đề quan trọng để năm 2024 chúng ta tiếp tục thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo nghị quyết 27-NQ/TW.

71% nợ công là vay trong nước

* Thưa bộ trưởng, trong bối cảnh đất nước đang huy động mọi nguồn lực để đầu tư cho những dự án cao tốc lớn… thì nợ công đang quản lý ra sao?

- Thành công trong kiểm soát bội chi, quản lý nợ công cũng là một điểm sáng trong điều hành chính sách tài khóa thời gian qua. Bội chi ngân sách nhà nước năm 2023 dưới 4% GDP, thấp hơn nhiều so với mức 4,42% Quốc hội cho phép, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia và góp phần củng cố dư địa chính sách tài khóa.

Quy mô nợ công đến cuối năm 2023 khoảng 37% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trần 60% Quốc hội đề ra. Nợ Chính phủ khoảng 34% GDP, thấp hơn nhiều so với trần 50%.

Cơ cấu nợ tích cực, dư nợ trong nước tăng lên, chiếm khoảng 71% dư nợ Chính phủ, góp phần giảm thiểu rủi ro tỉ giá. Nợ trong nước chủ yếu là trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn phát hành dài như năm 2023, kỳ hạn phát hành bình quân là 12,4 năm. Điều này giảm thiểu rủi ro vay đảo nợ.

Lãi suất phát hành bình quân cả danh mục trái phiếu Chính phủ dự kiến năm 2023 khoảng 3,3%/năm, giảm 0,18% so với mức năm 2022.

Nợ nước ngoài giảm dần trong cơ cấu vay của Chính phủ. Danh mục nợ nước ngoài hiện hành chủ yếu vẫn là các khoản vay kỳ hạn dài, lãi suất ưu đãi; góp phần tăng tính bền vững nợ trước biến động tỉ giá của các ngoại tệ mạnh trên toàn cầu.

Tôi cho rằng với mức nợ thấp so với trần như hiện nay và cơ cấu nợ thuận lợi, Việt Nam có nhiều dư địa vay nợ công để triển khai vay vốn cho những dự án lớn là động lực của nền kinh tế, tạo ra hiệu quả kinh tế nhanh nhất và bền vững nhất.

Năm 2024: Tập trung thu thuế trên nền tảng số

* Với năm 2024, xin bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính sẽ điều hành thu - chi ngân sách như thế nào để tiếp tục những thành quả như ông nêu ở trên?

- Dự báo năm 2024 sẽ có nhiều thuận lợi, thách thức đan xen, trong đó khó khăn sẽ nhiều hơn thuận lợi. Trong khi đó, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành tài chính hết sức nặng nề, dự toán thu ngân sách nhà nước là 1,7 triệu tỉ đồng; dự toán chi ngân sách nhà nước là 2,1 triệu tỉ đồng...

Vấn đề khó khăn đặt ra cho năm 2024 là phải sử dụng chính sách tài khóa hợp lý để vừa thúc đẩy kinh tế, vừa đảm bảo giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.

Vì vậy, ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát vẫn được coi là mục tiêu ưu tiên hàng đầu. Để đạt được mục tiêu này, bên cạnh việc theo dõi sát, dự báo đúng tình hình kinh tế thế giới và trong nước, chúng tôi tiếp tục tập trung điều hành chính sách tài khóa chủ động, hợp lý, linh hoạt, hiệu quả.

Đồng thời, nghiên cứu hoàn thiện hệ thống thu ngân sách theo hướng tạo thuận lợi cho người nộp thuế, mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo tính đồng bộ của pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Về công tác thu thuế, trong năm 2024, cơ quan thuế sẽ nghiên cứu và đưa ra các giải pháp đột phá trong quản lý nguồn thu thuế trên nền tảng số, sàn thương mại điện tử, bán hàng trên các trang mạng cá nhân như Facebook, TikTok…